τελεόστεοι

Υφομοταξία ψαριών, που ονομάζονται έτσι επειδή ο σκελετός τους είναι λιγότερο ή περισσότερο οστεοποιημένος. Στη σύγχρονη ταξινόμηση οι τ. περιλαμβάνονται στην ομοταξία των οστεϊχθύων, επειδή ολόκληρη η ομάδα των ψαριών αυτών χαρακτηρίστηκε ως υπερομοταξία. Οι τ. είναι γενικά ατρακτοειδείς· μερικοί όμως είναι επίπεδοι, όπως π.χ. οι γλώσσες, ή πολύ επιμήκεις, όπως τα χέλια. Οι διαστάσεις τους ποικίλλουν, ανάλογα με τα είδη, από 1 εκ. έως 9 μ.· το σώμα είναι συνήθως καλυμμένο από κυκλοειδή, γανοειδή ή κτενοειδή λέπια: συχνότεροι είναι οι τ. του πρώτου τύπου. Το δέρμα, μερικές φορές γυμνό, όπως στους σιλουρίδες, περιλαμβάνει βλεννογόνους αδένες· ο χρωματισμός εξαρτάται κατά ένα μέρος από χρωματοφόρα, που περιέχονται στο δέρμα και κατά ένα μέρος από την επίδραση ή την αντανάκλαση του φωτός. Το στόμα, που είναι γενικά εγκάρσιο, μπορεί να προεκταθεί με την άνω γνάθο· σε διάφορα είδη η οδοντοφυΐα αποτελείται από πολυάριθμα στοιχεία, τα οποία, εκτός από τις γνάθους, μπορούν να βρίσκονται και στα οστά του ουρανίσκου, στη γλώσσα και στον φάρυγγα. Η οδοντοφυΐα ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της διατροφής π.χ., περιλαμβάνει δόντια εξαιρετικά μεγάλα σε διάφορους σαρκοφάγους αβυσσαίους τελεόστεους. Το πεπτικό σύστημα, σε μερικά είδη, δεν έχει στομάχι· κοντά στον πυλωρό υπάρχουν, σε ποικίλο αριθμό, τυφλά εκκολπώματα, που ονομάζονται πυλωρικές αποφύσεις· το έντερο είναι λιγότερο ή περισσότερο μακρύ και πλούσιο σε καμπές, ανάλογα με το είδος της διατροφής. Όλοι σχεδόν οι τ. είναι προικισμένοι με νηκτική κύστη, που σε σχέση με το έντερο βρίσκεται στη ραχιαία πλευρά. Η αναπνοή γίνεται με τα βράγχια, τα οποία προστατεύονται γενικά από ένα ρωμαλέο επιπωμάτιο· σε μερικά είδη παρατηρείται έντονη αναπνοή του δέρματος και σε άλλα για τη λειτουργία της αναπνοής συμβάλλουν το έντερο και κατά ένα μέρος η νηκτική κύστη. Η κυκλοφορία του αίματος είναι απλή: η καρδιά, που βρίσκεται κάτω από τη βραγχιακή περιοχή διαρρέεται μονάχα από φλεβικό αίμα, που στέλνεται στα βράγχια για να οξυγονωθεί. Οι περισσότερο ανεπτυγμένες αισθήσεις είναι η όραση, η όσφρηση και η γεύση, η αίσθηση της ισορροπίας και η αφή. Τα μάτια, που είναι συνήθως πλευρικά, στερούνται βλεφάρων· ενώ σε μερικά σπηλαιώδη είδη είναι ατροφικά, στους αβυσσαίους τ. έχουν μερικές φορές μεγάλες διαστάσεις και μπορούν να είναι τηλεσκοπικά. Το ακουστικό όργανο, συχνά συνδεδεμένο με τη νηκτική κύστη, είναι προικισμένο με 3 ημικυκλικούς δίαυλους και έχει πολύ ογκώδεις ωτόλιθους. Δέκτες αφής κατανέμονται σε διάφορα σημεία του σώματος και ιδιαίτερα στα μουστάκια. Ανεπτυγμένα είναι τα αισθητήρια όργανα της πλευρικής γραμμής, που αποτελούνται από κύτταρα (συνδεδεμένα με τις νευρικές ίνες της γραμμής αυτής) τα οποία συγκοινωνούν με το εξωτερικό περιβάλλον μέσω πόρων, που βρίσκονται συνήθως στα λέπια. Πολλοί τ. είναι προικισμένοι με όργανα, που λέγονται φωτοφόρα και είναι ικανά να παράγουν φως διαφορετικού χρωματισμού και λίγο ή πολύ έντονο· σε μερικούς ο φωσφορισμός παράγεται, αντίθετα, από βακτηρίδια, που συμβιούν με αυτούς. Όλοι σχεδόν οι τ. έχουν χωριστά φύλα και συνήθως αναπαράγονται με αβγά, γενικά πολυάριθμα, η γονιμοποίηση των οποίων γίνεται στο εξωτερικό περιβάλλον· μερικά είδη χαρακτηρίζονται από γενετήσιο διμορφισμό· κατά την εποχή των ερώτων, η εξωτερική όψη των αρσενικών διαφόρων γενών παίρνει εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Οι τ. αναπτύχθηκαν και διαδόθηκαν σε σημαντικό βαθμό από τις αρχές του κρητιδικού, δηλαδή πριν από περίπου 100 εκατ. χρόνια. Αποτελούν την πλειονότητα των θαλασσινών ψαριών και των ψαριών των γλυκών υδάτων και περιλαμβάνουν σήμερα τουλάχιστον 20.000 είδη. Σύμφωνα με μια από τις επικρατέστερες ταξινομήσεις, τα είδη αυτά είναι συγκεντρωμένα σε περίπου 40 τάξεις, οι οποίες περιλαμβάνουν περισσότερες από 500 οικογένειες. Tελεόστεοι, είδος αμφιπριονινών, μικρών ψαριών που ζουν στον Ινδικό και τον Ειρηνικό ωκεανό. Τα ψάρια αυτά, εξαιτίας των χρωματισμών τους, λέγονται και παλιάτσοι. Λαγοκεφαλίδης τελεόστεο των τροπικών ζωνών του Ινδικού και του Ειρηνικού. Ψάρι - πολεμιστής, είδος τελεόστεου, που ζει στα νερά της Ταϊλάνδης και των γειτονικών περιοχών.